Θύματα και θύματα

Στην ελληνική γλώσσα η λέξη «θύμα» υποδηλώνει δύο έννοιες. Μία κυριολεκτική και μία μεταφορική. Σε αυτήν τη δεύτερη, το θύμα δεν έχει υποστεί βία, αλλά εξαπάτηση ή και εκμετάλλευση. Έχοντας αυτό υπόψη, μέσα στην γενικευμένη πόλωση των τελευταίων χρόνων πληθαίνουν οι περιπτώσεις θυματοποίησης θυτών προς άγρα θυμάτων. Σχεδόν πάντα στο βωμό των εντυπώσεων και του θεάματος. Και χωρίς εξαιρέσεις πολιτικής τοποθέτησης.

Μπορεί μία τέτοια περίπτωση θυματοποίησης να μην είναι ο αναπληρωτής καθηγητής του ΠΑΜΑΚ με ειδικότητα (και κρατήστε το αυτό) τις «πολιτικές επιστήμες«, Νίκος Μαραντζίδης. Μπορεί και να είναι. Για να μη χαθούμε σε υποθέσεις λοιπόν, θεωρώ δεδομένη τη μαρτυρία του για τη βίαιη επίθεση που υπέστη σε καφετέρια της Θεσσαλονίκης, από κάποιους  «μαυροντυμένους με ελβιέλες«. Θεωρώ αληθές ότι χτυπήθηκε με γροθιές, και -όπως μετέφερε ο Πάσχος Μανδραβέλης λίγη ώρα μετά στα social media- ότι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο.

Δυσκολεύομαι ωστόσο να θεωρήσω δεδομένη, όσο και να προσπαθώ, την ταυτοποίηση των θυτών. Η περιγραφή τους είναι τόσο παράλογη ώστε να κραυγάζει ψάρεμα (εύπιστων) θυμάτων. Οι θύτες, μαυροντυμένοι με ελβιέλες (βλ. All Star), δεν γνώριζαν το θύμα και απευθύνθηκαν στο συνομιλητή του, τον οποίον πέρασαν για το θύμα, αλλά όταν λύθηκε η παρεξήγηση και στράφηκαν προς το «σωστό» θύμα, τότε έπρεπε να επιβεβαιώσουν ότι είναι αυτός που «γράφει κατά της Αριστεράς» και να τον αρχίσουν στις γροθιές, τη στιγμή που το θύμα επιχειρούσε να ανοίξει διάλογο με τους θύτες, οι οποίοι ήταν βαλτοί από κάποιον άλλον θύτη. Διαβάστε το και ξαναδιαβάστε το έτσι απνευστί. Είναι η αρχή του παραλόγου.

Επαναλαμβάνω, δεν αμφισβητώ ότι ο Νίκος Μαραντζίδης όντως χτυπήθηκε.

Παραλογισμού συνέχεια. Οι θύτες, αναγνωρίζονται ως «ιδεολόγοι της κολεκτιβιστικής κοινωνίας». Κατά τους φίλους του Μαραντζίδη απλά ως αναρχικοί/αντιεξουσιαστές. Ο ένας δε εξ αυτών απειλεί τον κύριο καθηγητή με τη φράση «μίλα ρε με το καλό γιατί αλλιώς θα σε κάνουμε να μιλήσεις με το άγριο». Αν και ο Μαραντζίδης δεν εξηγεί την αφορμή για τις γροθιές, ο Μανδραβέλης διευκρινίζει ότι έπεσαν εξαιτίας του ότι «γράφει εναντίον της Αριστεράς». Σύμφωνα δε με το ρεπορτάζ της πάντα αξιόπιστης Καθημερινής (*), οι θύτες «αυτοπροσδιορίστηκαν» ως «υπερασπιστές της Αριστεράς».

Προσπαθώ να φανταστώ το διάλογο και το σκηνικό και δυσκολεύομαι. Κι αν μη τι άλλο το τελευταίο για το οποίο μπορώ να κατηγορηθώ, είναι για έλλειψη φαντασίας.

Αναρχικοί/Αντιεξουσιαστές: Είσαι εσύ ρε ο Μαραντζίδης;

Συνδαιτυμόνας Μαραντζίδη: Όχι εγώ. Αυτός.

Α/Α: Εσύ είσαι ο Μαραντζίδης που γράφεις κατά της Αριστεράς;

Ν.Μ.: Εγώ είμαι ο Μαραντζίδης, εσείς ποιοι είστε;

Α/Α: Εμείς είμαστε οι υπερασπιστές της Αριστεράς.

Ν.Μ.: Α, μάλιστα. Καθίστε να το συζητήσουμε, πολιτισμένα.

Α/Α: Θα τα πεις με το καλό ή θα σε κάνουμε να τα πεις με το άγριο; (**)

Ν.Μ: Μιλάτε μου στον πληθυντικό, θα με υποχρεώσετε…

Πλαφ, μπαμ (και λοιπά ηχητικά εφέ χαστουκογρονθοκοπήματος).

Δεν αντιλέγω ότι στον Α/Α χώρο υπάρχει μπόλικη καφρίλα. Ούτε ότι είναι αθώος εντελώς ηλίθιων επιθέσεων σε ευκαιριακούς και εύκολους στόχους. Αμφισβητώ το πόσο βλάκας μπορεί να είναι εκείνος στον οποίο απευθύνεται η παραπάνω περιγραφή, εκτός κι αν πρόκειται είτε για φανατικό, είτε για θύμα.

Ο πολιτικός επιστήμων Μαραντζίδης καταλαβαίνει ότι φλερτάρει με την πολιτική -αλλά διόλου επιστημονική- φαντασία και καταφεύγει στην εξήγηση, ότι ήταν κατευθυνόμενοι. Κάποιος τους έβαλε. Ένας αναρχοπατέρας δηλαδή είπε σε τρεις χουλιγκάνους (Α/Α ή όχι, δεν έχει σημασία), να πάτε να δείρετε τον Μαραντζίδη γιατί καταφέρεται εναντίον της Αριστεράς. Όσοι γνωρίζουν πέντε πράγματα για τον αναρχικό χώρο, γελάνε ήδη στην ιδέα του «υπερασπιστή της Αριστεράς». Κι αν δεν έχουν όλοι την εμπειρία ή τη γνώση για να ξεχωρίζουν τον αναρχικό χώρο από την Αριστερά, τότε σίγουρα το θύμα και καθηγητής πανεπιστημίου, πολιτικός επιστήμων, έχει και την εμπειρία και τη γνώση και την νοημοσύνη. Ποιο είναι λοιπόν το θύμα που θα πιστέψει μία τέτοια εξήγηση;

Στην αναζήτηση θυμάτων

Η ελαφρά σκωπτική, έντονα ομιχλώδης και αγχωμένα αυτοσαρκαστική περιγραφή του Μαραντζίδη δεν είναι διαφωτιστική. Εκείνοι που έγιναν συγκεκριμένοι και περιγραφικοί ήταν όσοι, γνωστοί-γνωστοί, έσπευσαν αμέσως όχι μόνο να δηλώσουν την συμπαράστασή τους στο θύμα (σ.σ. και καλά έκαναν), όσο να καταδείξουν με γλαφυρότητα τους θύτες και την «ευρύτερη ιδεολογική τους οικογένεια». Τόση η βιάση, ώστε είναι πολύ πιθανό ο Πάσχος να έβαλε μέσα στη νύχτα να αλλάζει το κασέ της Καθημερινής για να χωρέσει η σημερινή του επιφυλλίδα. Μανδραβέλης, Πετρουλάκης, Γεωργιάδης, ξιφούλκησαν αυτοστιγμεί, συμπληρώνοντας τις τρύπες στην αφήγηση του Μαραντζίδη, ώστε να ταιριάζει στο αφήγημα. Η Αριστερά το έκανε. Γενικά η Αριστερά ως ιδεολογία και χωρίς εισαγωγικά ή αστερίσκους. Και για τους χαζούς που δεν καταλαβαίνουν παρά μόνο με χειροπιαστά παραδείγματα, ο Σύριζα συγκεκριμένα. Το ΚΚΕ είναι άκακο άλλωστε βραχυπρόθεσμα και τέλος πάντων δύσκολα μπορείς να του φορτώσεις «κουκουλοφόρους».

Η αφορμή δόθηκε, οι σεναριογράφοι δούλεψαν, το επεισόδιο ολοκληρώθηκε. Γρήγορα, αποτελεσματικά και έτοιμο για σερβίρισμα. Ευτυχώς, θα το καταναλώσουν οι ήδη πεπεισμένοι. Θες γιατί παραφορέθηκε το σενάριο; Θες γιατί αν απευθύνεσαι σε ημιαγράμματους ψηφοφόρους του Σαμαρά, ο Μαραντζίδης δεν τους λέει τίποτε, ούτε ως όνομα, ούτε ως φάτσα; Όπως και να’ χει, η αυτοματοποιημένη διαδικασία ολοκληρώθηκε για μία ακόμη φορά, χωρίς απρόοπτα και με τον πάντα αναμενόμενο τρόπο και την παραδοσιακά βορειοευρωπαϊκή αξιοπιστία.

Τα δικά μας θύματα

Δεν θα κάτσω να ασχοληθώ με το ποιος είναι ο Μαραντζίδης και τι έχει κατά καιρούς γράψει (και διδάξει). Αναζητήστε τα μόνοι σας. Θα παρακάμψω το ότι η Χρυσή Αυγή τον έχει στη μπούκα, επειδή συμπαρατάχθηκε με την ποινικοποίησή της. Δεν με ενδιαφέρει ποιος τον χτύπησε. Για μία ακόμη φορά θα σταθώ στην ανυπέρβλητη υποκρισία των «καταδικάζω τη βία από όπου κι αν προέρχεται». Όλων εκείνων που σκίζουν τα ρούχα τους για τα δικά τους θύματα, ειδικά αν είναι επώνυμα. Για τα άλλα των άλλων της άλλης πλευράς. Τα ανώνυμα. Τα καθημερινά. Ή θα αδιαφορήσουν, ή στη χειρότερη θα τους φορτώσουν τις ευθύνες για τη βία που υπόκεινται (βλ. απολυμένες καθαρίστριες).

Είναι φυσιολογικό να κλαις για τα δικά σου θύματα. Είναι επίσης φυσιολογικό να ψάχνεις θύματα να πείσεις για τα δικά σου θύματα και την ταυτότητα των θυτών. Αλλά παραδέξου το. Μην κυκλοφορείς σαν το Γύλο στη Σωφερίνα και θες να μας πείσεις ότι βλέπεις ευθεία αλφαδιά. Τουλάχιστον «οι άλλοι» δεν καταδικάζουν τη βία από όπου κι αν προέρχεται.

Zaphod

(*) Αρχικά μεταφέρθηκε η πληροφορία ότι ο συνδαιτυμόνας του Μαραντζίδη ήταν απλά «ένας φοιτητής» του. Στη συνέχεια διευκρινίστηκε ότι ήταν (και) σύμβουλος του Σαμαρά
(**) Μου είναι αδύνατο να μην σκέφτομαι ότι αυτός είναι ο ιδανικός ασφαλίτης σε τηλεταινία του συγχωρεμένου Φώσκολου.

Εικόνα: Drawing on Violence
gouache and mixed media on paper – 2006